Si Đinping: Peking nudi protivtežu američkom poretku

Želimo da se nametne kao stabilan i uticajan centar globalnog odlučivanja, izjavio je kineski predsednik na otvaranju dvodnevnog samita ŠOS.

Kineski predsednik Si Đinping otvorio je u  Tjenđinu dvodnevni samit Šangajske organizacije za saradnju (ŠOS), porukom da Peking želi da se nametne kao stabilan i uticajan centar globalnog odlučivanja, sposoban da ponudi protivtežu zapadnim institucijama i poretku predvođenom Sjedinjenim Državama.

Na skupu, koji kineski zvaničnici ocenjuju kao najveći u dosadašnjoj istoriji ŠOS-a, okupljeni su lideri i delegacije iz čitave Evroazije, Bliskog istoka i delova Evrope.

Za pravdedan poredak

Peking nastoji da ŠOS predstavi kao platformu koja okuplja različite političke i bezbednosne interese, ali i kao dokaz sposobnosti Kine da okupi rivale za pregovarački sto.

"Želimo pravedan, multipolarni poredak“, poručio je Vladimir Putin uoči dolaska u Kinu, ističući da je kinesko-rusko partnerstvo „stabilizujuća sila“ u svetu.

U ŠOS-u je deset stalnih članica: Kina, Rusija, Indija, Iran, Pakistan, Belorusija, Kazahstan, Kirgistan, Tadžikistan i Uzbekistan, uz zvanične posmatrače i partnere poput Saudijske Arabije, Egipta, Turske i Ujedinjenih Arapskih Emirata.

Zajedno predstavljaju oko 40 odsto svetskog stanovništva i upravljaju ogromnim energetskim resursima.

Samit se održava u osetljivom trenutku, uoči velike vojne parade u Pekingu koja će prikazati snagu kineske armije, ali i u vreme kada se odnosi mnogih država sa Vašingtonom pogoršavaju. Sjedinjene Države, pod vođstvom Donalda Trampa, vode oštru trgovinsku politiku, uz sve češće tenzije sa Indijom, Turskom i bliskoistočnim partnerima.

Dokaz uticaja

Prisustvo indijskog premijera Modija u Tjenđinu posebno je zapaženo, jer je propustio prethodni samit u Kazahstanu. Njegov dolazak tumači se kao signal da Nju Delhi želi da smanji tenzije sa Kinom, ali i da pokaže veću samostalnost u odnosu na zapadne saveznike.

Izbor Tjenđina kao domaćina nosi snažan simbolički značaj. Reč je o gradu koji su u 19. veku nasilno otvorile kolonijalne sile, a tokom Drugog svetskog rata bio je pod japanskom okupacijom. Danas, isti grad postaje mesto okupljanja zemalja koje sebe vide kao protivtežu zapadnom poretku.

Iako ŠOS promoviše saradnju u oblasti bezbednosti, energetike i trgovine, analitičari ukazuju da unutrašnja rivalstva i razlike u političkim sistemima usporavaju efikasnost organizacije. Zajednička saopštenja do sada nisu pominjala sukob u Ukrajini, što svedoči o ograničenjima u kreiranju zajedničke politike.

Ipak, sama činjenica da se na jednom mestu okupljaju lideri koji često imaju suprotstavljene interese od Indije i Pakistana, do Irana i Saudijske Arabije  već je postignuće koje Peking želi da predstavi kao dokaz svog novog globalnog uticaja.

Glas javnosti /P02S