Sveštenik Gojko Perović: Insistiranje DPS na nazivu „Crkva Srbije“ je ulični štos sa ciljem da se SPC u Crnoj Gori targetira kao „strano telo"“,
Autor: Glas javnosti
U njihovoj „teologiji“ ne postoji Crna Gora, ni u kakvoj varijanti, po njihovom, pored anatemisanog Dedejića koji kao takav i ne pripada Crkvi, sve ono što se Crkve tiče, na području jurisdikcije SPC, je samo „Srbija“.
Pravoslavna Crkva u Кraljevini Crnoj Gori, kao jedini preživeli ostatak Pećke Patrijaršije, nikada nije bila kanonski priznata kao samostalna pred Carigradskom patrijaršijom, niti je to tražila, tvrdi u eksluzivnom intevjuu za Žurnal sveštenik Mitropolije crnogorsko-primorske, protojerej-stavrofor, Gojko Perović.
Faktička samostalnost je, kako kaže, nastala isključivo sticajem (istorijskih) okolnosti i nikada nije bila sprovedena po kanonskoj proceduri. S tim u vezi, insistiranje DPS struktura na nazivu „Crkva Srbije“, sveštenik Perović isključivo vidi kao ulični štos sa ciljem da se SPC u Crnoj Gori targetira kao „strano telo“, odnosno, „kao crkva (neke) druge države“. Naš, sagovornik, međutim, smatra da zagovornici takve anticrkvene politike nisu ni svesni koliko pomenutim činjenjem sami sebi uskaču u usta.
Od vremena litija 2020, pa na ovamo DPS ideološke i medijske strukture forsiraju u javnosti oslovljavanje SPC kao „crkve Srbije” pozivajući se na okolnost da je naša Crkva upravo pod tim imenom upisana u diptih Carigradske patrijaršije. Кako da komentarišete?
– Te partijske i medijske strukture koje pominjete poznate su kao izrazito anticrkvene političke pojave. Samim tim, one su duboko antisekularne i antidemokratske. Jer, u društvu i državi kojima je Ustavom određeno da je politika razdvojena od Crkve, kako možemo kvalifikovati onu partiju koja je nominalno građaninska, a koja se na svojim kongresima i u svojim partijskim programima deklarativno bavi osnivanjem crkve, prepravljanjem imena neke Crkve, neprestanom polemikom sa crkvenim velikodostojnicima? Po mom uverenju, ta partija i svi mediji koji dominantno promovišu njene stavove, pokušavaju da se u javnosti pozicioniraju kao pseudo-crkva, kao organizacija koja će tumačiti i koja određuje ulogu Crkve; i to sve do te mere, da ako joj se prava Crkva ne sviđaju ili nisu u skladu sa njenim interesima, oni će onda da naprave „nešto“ što bi ličilo na Crkvu, a što bi bilo po njihovoj meri. Ako tome dodamo da su većina u vrhu te partije i te medijske strukture deklarisani ateisti ili agnostici, šta onda suvislo imamo da kažemo o takvoj društvenoj pojavi? Da prepoznaju značaj ali ne razumeju misiju crkvenog i religijskog života!?
A kada pitate konkretno za taj njihov spin, za tu „igrariju“ sa imenom SPC odmah bi na početku odgovorio kontra-pitanjem: Кoji se princip ovde promoviše? Je li to bespogovorna poslušnost svemu onome što piše u aktima Carigradske patrijaršije? Pa ako je tako hajde onda odmah da se dogovorimo sa njima da su gospoda Dedejić i Bojović, i svi oni koji se oko njih zaodevaju mantijama – lažni sveštenici. Dakle, to nije nikakva CPC nego družina okupljena oko „raščinjenog i prokletstvu predatog“ bivšeg sveštenika Miraša Dedejića. Sledujući osnovnoj crkvenoj logici, taj bivši sveštenik Carigradske patrijaršije nikad nije mogao postati nikakav „vladika“ i nije validno niti jedno „rukopoloženje“ koje je ovaj raspop obavio. A u takva lažna činodejstva spada oblačenje u mantiju i g. Bojovića i svih onih koje je Bojović, navodno, rukopoložio.
Eto to bi bilo doslovno tumačenje odredbi Carigradske patrijaršije, tim pre što su na ove teme kako carigradski patrijarh tako i Sveti Sinod Carigradske patrijaršije doneli izričite i imperativne odluke. Što svakako nije slučaj sa temom imena pomesnih crkava.
Hoćete da kažete da ime „crkva Srbije“ zapisano u carigradskom diptihu nikoga ne obavezuje izvan same Carigradske patrijaršije, dok Dedejićevo raščinjenje obavezuje svakoga?
– Upravo tako! Ali to nećete čuti iz usta DPS crkvenih tumača. A nećete, jer jednim delom oni o tome ne znaju ništa, a drugim delom su angažovani na anticrkvenom projektu, pa im fali dobre volje.
Ime „crkva Srbije“ je ostatak nekih istorijskih okolnosti i ima neko svoje opravdanje u crkvenoj diplomatiji Carigradske patrijaršije, ali to je njihova interna stvar. Unazad 100 godina Carigradska patrijaršija je potvrdila autokefalnost (mi bismo rekli obnovila staru) Crkvi koja se od tada do danas zove (njeno službeno ime zapisano u njenom Ustavu) Srpska Pravoslavna Crkva. Da li ste čuli ili negde pročitali da je povodom toga došao neki zahtev iz Carigrada da tu ima bilo šta sporno? Ne, naprotiv. Carigradska patrijaršija potpuno normalno razvija crkvenu zajednicu i međusobno uvažavanje sa pomesnom Crkvom čiji je zvanični naziv: Srpska Pravoslavna Crkva.
A otkud onda naziv „crkva Srbije“ i kako da ga mi ovdje doživljavamo i razumemo?
– Više puta smo mi iz Mitropolije crnogorsko-primorske ponavljali da je faktička samostalnost Pravoslavne Crkve u Кraljevini CG, nešto samoniklo, nastalo sticajem okolnosti, nikada nije sprovedeno po kanonskoj proceduri. To je bio jedini preživeli ostatak Pećke Patrijaršije, ostatak koji nikada nije niti tražio niti dobio status samostalne Crkve ni od koga, a posebno ne od Carigrada.
Nešto slično tome, Carigradska patrijaršija, nije smatrala kanonski dovršenim ni do kraja validnim crkveno ustrojstvo koje je samo sebe smatralo Pravoslavnom Crkvom u Austro-Ugarskoj. Ta Crkva je imala svoj istorijski put i svoje kanonsko sveštenstvo, ali nije bilo potpunog postupka potvrđivanja autokefalnosti od strane Carigrada (ono što je Кrušedolska mitropolija dobila od fanarskog pećkog patrijarha početkom 18. veka ne može se smatrati takvim postupkom). Dakle, po Carigradu, jedini takav postupak, pre obnavljanja jedinstva Pećke Patrijaršije (kako su naš narod i sveštenstvo doživjeli potvrdu autokefalnosti za SPC 1923) sproveden je u slučaju potvrđivanja autokefalnosti Crkvi u državi Srbiji 1879. u vreme dinastije Obrenovića. I tu je nastao izraz „crkva Srbije“. Na tu se gramatu, i na tu samostalnost oslonio Carigrad kada je 1923. potvrdio autokefalnost SPC.
Ali zastupnici ideje o „samostalnosti Crkve u Crnoj Gori“ pozivaju se na atinsku sintagmu iz 1855. godine u kojoj se navodi autokefalnost Crkve na Cetinju. To je, navodno, sintagma koju su sačinili crkveni pravnici Ralis i Potlis. Кako onda Vi kažete da Carigrad ne zna za samostalnost Crkve u Crnoj Gori, onda kada priznaje autokefalnost SPC?
– Pa upravo u toj Sintagmi izričito kažu njeni autori, da tu samostalnost nisu našli u diptihu Carigradske patrijaršije, nego upućuju na neke ruske diptihe (o kojima istorija i kanonsko pravo do danas ne znaju ništa, a i sve da postoje – Crkva u Rusiji tada nikako nije nadležna za potvrdu „autokefalnosti“). Elem, u momentu kada se uspostavlja jedinstvo SPC 1920‒23 (posle ukinuća Pećke patrijaršije 1766) Carigrad pred sobom ima samo jednu validnu autokefalnost (sprovedenu po njegovoj proceduri) na teritoriji gde treba da se formira SPC: a to je ona „crkve u Srbiji“ iz 1879. godine.
Taj naziv se do danas zadržao tamo, ali on, ponavljam, u međusobnoj korespodenciji dve patrijaršije danas, u komunikaciji drugih pomesnih (autokefalnih) crkava sa SPC, niti na bilo koji drugi način, ne predstavlja obavezu ni kanon kako treba oslovljavati našu pomesnu crkvu. Naprotiv, principi civilizovanog ponašanja i lepog vaspitanja nalažu da SPC oslovljavate onako kako se ona sama naziva i kako je zapisano u njenom Ustavu, i kako je oslovljavaju sve druge pravoslavne adrese.
Bar mi u Pravoslavnoj Crkvi nemamo učenje da je carigradski patrijarh „nepogrešiv“ niti se on ikada takvim smatrao. A da nije nepogrešiv govore nam događaji oko Crkve u Ukrajini i niz, čini mi se, pogrešnih poteza koje je Fanar u tom pogledu preduzeo.
Da Carigrad nije nepogrešiv znamo baš mi u Crnoj Gori, jer je najglasniju kritiku Carigradske patrijaršije u našoj istoriji dao upravo mitropolit Sava Petrović, kada se ruskom dvoru žalio na saučešće Carigradske patrijaršije u nasilnom aktu ukidanja Pećke patrijaršije 1766. godine.
I konačno, da ne zvuči kao da mi sad ovde biramo šta nam se od odluke carigradske patrijaršije sviđa a šta ne, stvar je više nego jasna: raščinjenje bivšeg sveštenika Dedejića i kanonsko kvalifikovanje družine oko njega zbilja jeste tema za Carigrad, pošto se radi o njihovom svešteniku koga su oni nekada zapopili. A davanje imena nekoj pomesnoj Crkvi, onda kada je već priznata njena samostalnost isključiva je nadležnost te Crkve i njenog Ustava, a ne Carigrada.
Pa u čemu onda Vi vidite interes DPS strukturu da i dalje insistiraju na tom nazivu „crkva Srbije“? Jedan njihov glasnogovornik je nedavno izjavio da oni na taj način žele emancipovati SPC, istrgnuti je od „velikodržavne“ nacionalne „sve-srpske“ politike, pa je čak sebi ili svima njima predvideo neki orden ili zahvalnicu koju treba da dobije od Crkve za takav poduhvat.
– Vidim ga kao jedan ulični „štos“ koji im se dopao, i njima se čini kako se postiže jedan efikasan verbalni način da SPC u Crnoj Gori ciljaju kao „strano telo“, kao „crkvu druge (neke) države“. Sve naravno u cilju jačanja svoje anticrkvene politike. A meni se čini da nisu svesni koliko sami sebi uskaču u usta. Jer, ako bismo se carigradskih dokumenata držali kao izraz nepogrešivih dogmi, onda Crne Gore nema na pravoslavnoj mapi sveta. Onda se izraz „crkva Srbije“ od njihove neozbiljne zafrkancije pretvara u zvaničan stav Carigrada da je čitav kanonski prostor koji pokriva SPC (a to su Srbija, Crna Gora, BiH, Hrvatska, Slovenija… itd) ustvari: Srbija! Naravno da to nije tako u očima Carigrada i da Carigradska patrijaršija prepoznaje nezavisnost svih tih država, ali po vratolomiji DPS „teologa“ to bi tako ispadalo. Zato neka razmisle, koliko se našim insistiranjem na ustavnom imenu i poretku Srpske Pravoslavne Crkve ustvari borimo, posredno, i za prepoznatljivost Crne Gore na mapi zemalja koje imaju dominantno pravoslavno stanovništvo? U DPS „teologiji“ ne postoji Crna Gora ni u kakvoj varijanti. Naime, po njihovom, pored anatemisanog Dedejića koji kao takav i ne pripada Crkvi, sve ono što se Crkve tiče (na području jurisdikcije SPC) je samo „Srbija“. Na drugoj strani, onoj istinitoj strani, u istoriji i kanonskom ustrojstvu SPC, postoji Mitropolija crnogorsko-primorska.
A što se tiče ordena i zahvalnica, moram priznati da su ih zbilja zaslužili. Niko odavno nije okupio pravoslavne vjernike oko svojih svetinja kao što je to uradila njihova anticrkvena politika. Šalim se naravno. Prije zahvalnica pozivam ih na preumljenje i pokajanje zbog svega što su učinili prema Crkvi i vjernicima, pa da živimo kao braća i prijatelji, ili bar dobre komšije.
Glas javnosti/Žurnal
SKINI APLIKACIJU
